Szkodniki jabłoni

30 października 2019 * by allgreen.pl

Jabłoń domowa (Malus domestica) to drzewo z rodziny różowatych. Kwiaty zapylane przez owady, wykazują promienistość budowy, kielich i korona są pięciokrotne, pręciki i słupki w dużej liczbie ułożone są w okółkach, słupek dolny wykształca pięciokomorową zalążnię i zrośnięty jest z wklęsłym dnem kwiatowym (szyjki słupka częściowo przyrośnięte). Kwiaty odznaczają się brakiem alkaloidów, są skupione w baldachogronach, liście naprzemianległe z przylistkami. Liczne odmiany pochodzą od dzikiej jabłoni płonki (M. silvestris), występującej w lasach. Owoce zawierają liczne witaminy, cukry, związki aromatyczne, sole mineralne. Owoce dziko rosnących jabłoni, obok innych drzew owocowych, były już zbierane przez ludzi epoki kamienia. Głównymi szkodnikami jabłoni są owady, jak motyle, błonkówki, chrząszcze, pluskwiaki, żerujące na liściach, kwiatach bądź owocach, znacznie obniżając ich plony.

Owocnica jabłkowa

Owocnica jabłkowa (Hoplocampa testudinea) to błonkówka (Hymenoptera), która wiosną składa jaja na powierzchni dna kwiatowego w postaci wąskich nacięć długości 1-1, 5 mm. Na młodych owocach tworzą się otwory wypełnione odchodami, a na skórce zarysowane są szerokie miny i blizny. W środku znajdują się larwy barwy białej. Długość ciała osobnika dorosłego dochodzi do 6-7 mm, jest koloru żółto-brunatnego. Skrzydła błoniaste szerokości 13 mm, składają się w spoczynku dachówkowato. Jaja 1 mm długości są wydłużone, białe, błyszczące. Larwy osiągają wielkość 18 mm, mają głowę ciemniejszą. Biaława poczwarka jest zamknięta w jasnobrązowym kokonie (6-8 mm długości). W roku występuje jedno pokolenie. Larwy wewnątrz kokonów stanowią postacie zimujące, przebywające w glebie, w warstwie do 15 cm. Wylot błonkówek następuje na etapie tworzenia się pąków. Z jaj składanych na dnie kwiatowym wychodzą larwy (po 7-18 dniach), które bytują w skórce, następnie wędrują do komór nasiennych. W celu wytworzenia kokonów larwy przemieszczają się do gleby, gdzie zimują. Zabieg chemiczny należy zastosować w piątym dniu po kwitnieniu. Ukośnica szczawiówka (Ametastegia glabrata) jest błonkówką występującą na komosowatych i rdestowatych chwastach, w owocach (na najniższych gałęziach drzewa) tworzy otwory z kanałami, nie sięgającymi komór nasiennych, w których znajdują się larwy koloru zielonego, w wyniku jabłka ulegają gniciu. Błonkówka osiąga długość 5-7 mm, skrzydła są ciemnofioletowe z paskami. Larwa długości 1, 5 cm jest pozbawiona owłosienia, górna powierzchnia ciała jest zielona w ciemnej tonacji, dolna bywa żółto-zielona. Na ciemniejszej, beżowej głowie, znajdują się czarne oczy. Rocznie występują dwa pokolenia, których larwy zawieszone w oprzędach przezimowują na chwastach (szczaw, komosa, rdest) w glebie, owocach. Wiosną dorosłe owady składają jaja, larwy żerując na roślinach, niszczą liście. Drugie pokolenie rozwija się na przełomie lipca i sierpnia na chwastach, później larwy przenoszą się na jabłka, tworząc wewnątrz owocu korytarze. W celach profilaktycznych należy niszczyć rośliny z rodziny rdestowatych i komosowatych (skosić w lipcu), lub opryskiwać we wrześniu.

Liścinek jarzębiaczek

Liścinek jarzębiaczek (Argyresthia conjugella) należy do motyli namiotników (Hyponomeuta), na których obecność wskazują liczne plamki we wgłębieniach tkanki okrywającej. We wnętrzu owocu można zauważyć siatkę korytarzy o ciemnej barwie, smak jabłek staje się gorzki. Długość motyla dochodzi do 5-6 mm, pierwsza para skrzydeł o szerokości 11-13 mm, fioletowych są z narysem kropek, żółtym obrzeżeniem i plamkami. Pomarańczowe jaja długości 0, 5 mm są podłużne, zaokrąglone, spłaszczone. Młode gąsienice, początkowo żółte, przybierają później kolor zielony, następnie czerwony, są pokryte włoskami i wypustkami. Brązowa poczwarka bytuje w kokonie. Zachodzi jedno pokolenie rocznie. Postacie zimujące to poczwarki, znajdujące się pod korą lub w ziemi. Wylot motyli następuje na przełomie czerwca i lipca. Jaja są składane na jarzębinie i kwiatach jabłoni (kielich), gąsienice tworzą się około 1 miesiąca. Opryskiwania należy dokonywać w czerwcu, gdy jest dużo jaj.

Namiotnik jabłoniowy

Namiotnik jabłoniowy (Hyponomeuta malinellus) przejawia swą obecność przed kwitnieniem, brunatnymi plamami na wczesnych liściach w postaci min drążonych przez gąsienice. Od maja do lipca gąsienice zawieszone są na oprzędach, także później poczwarki zamknięte w kokonach. Motyl ma skrzydła przednie białe z kropkowanym narysem, dochodzące do 2 cm długości i tylne beżowe. Jaja podłużne, zaokrąglone składane są w złożach i zlepione szaro-żółtą wydzieliną. Gąsienica osiąga 2 cm długości, jest jasno-pomarańczowa, kropkowana, poczwarki wielkości 1, 5 cm zawieszone w oprzędach są beżowe, w białych kokonach. Owady przechodzą jedno pokolenie rocznie, formy zimujące to gąsienice zebrane po 50 sztuk, sklejone wydzieliną i osłonkami z jaj (tarczki). W czasie tworzenia pąków wędrują na liście i tworzą miny, przenoszą się na kolejne liście, łącząc się w oprzędach. W czerwcu formują się poczwarki. Wylot motyli i składanie jaj następuje na przełomie czerwca i lipca, a także pod koniec lipca wykluwanie się gąsienic. Opryskiwanie należy przeprowadzać wiosną, przed formowaniem się ulistnienia lub przed tworzeniem kwiatów.

Owocówka jabłkóweczka

Owocówka jabłkóweczka (Laspeyresia pomonella), motyl należący do zwójek (Tortricidae), żeruje na owocach jabłoni, czasami gruszy i głogu. Od czerwca na zewnętrznej warstwie owocu powstają otwory, wewnątrz kanały sięgające gniazda nasiennego, w których widać odchody gąsienic. Biało-różowa gąsienica jest w stanie zniszczyć kilka owoców, które opadają. Owocówce jabłkóweczce nie sprzyjają: niska temperatura, wilgoć, chłodne noce wiosną, naturalni wrogowie jak ptaki, przede wszystkim sikorki, pasożytnicze gąsienice i poczwarki, czynniki chorobotwórcze. Imago osiąga długość 10 mm, skrzydła przednie brązowawe, na krawędziach połyskuje plama z czarnym konturem tzw. lusterko. Tylna para skrzydeł jaśniejsza, bez narysu. Jaja dochodzące do 0, 9-1, 2 mm przekroju są spłaszczone, lekko zaokrąglone, prześwitujące, białawe. Gąsienice osiągają rozmiar 15 mm, są różowe z ciemniejszą, czekoladową głową. W miarę rozwoju kolor poczwarki zmienia się z żółtej na beżową i jest zamknięta w siwym kokonie. Rocznie zachodzą dwa pokolenia gąsienic, w tym jedno niepełne (metamorfozie ulega tylko ich część). Formami zimującymi są gąsienice uwikłane w oprzędach (pod korą, w różnych zakamarkach drewnianych konstrukcji), które wczesną wiosną ulegają przemianie w motyle (na przełomie maja i czerwca). Porą wylotu jest wieczór i noc, gdy temperatura nie spada poniżej 14º C. Jaja składane są na owocach i liściach. Jeśli jest ciepło gąsienice wykluwają się w ciągu 7-8 dni i żerują we wnętrzu owoców, odżywiając się nasionami przez cztery tygodnie, po czym przemieszczają się do miejsc zimowania. Gąsienice drugiego pokolenia przepoczwarczają się w znacznie cieplejszych latach (w połowie sierpnia). Opryskiwania należy dokonywać tuż po złożeniu jaj, pod koniec czerwca i w sierpniu.

Gąsienice przeziernika jabłoniowca

Gąsienice przeziernika jabłoniowca (Synathedon myopaeformis) żerują pod korą pni i gałęzi, produkują odchody, powodując jej niszczenie (szczególnie w przypadku drzew szczepionych i z odrostami wegetatywnymi). Motyl należy do rodziny przeziernikowatych, dość specyficznie wyglądających na błonkówkę. Imago osiąga 7-10 mm długości, ma skrzydła prześwitujące, gęsto żyłkowane, na krawędziach z ciemno-niebieskim konturem, o szerokości 14-21 mm, głowa, tułów i odwłok są czarne (beżowy deseń na odwłoku). Składane jaja dochodzą do 1mm długości, są wydłużone i zaokrąglone, barwy brązowej. Długość gąsienicy wynosi 2, 5 cm, barwa ciała przybiera odcień różowo-pomarańczowo-żółty, zaopatrzona jest w brodawki, poczwarka jest żółtawo-czekoladowa. W ciągu dwóch lat występuje jedno pokolenie. Formy zimujące stanowią gąsienice, schowane w korze, gdzie przechodzą metamorfozę do poczwarki, która wychodzi z kryjówki przez otwór wyjściowy i uwalnia dorosłego owada (wylot w czerwcu i lipcu). Jaja są składane na korze. Trzykrotnie należy przeprowadzać opryskiwanie, na początku czerwca i kolejne w przerwie dwutygodniowej.

Kwieciak jabłkowiec

Kwieciak jabłkowiec (Anthonomus pomorum) należący do ryjkowcowatych, będący chrząszczem, żeruje na rozwijających się pąkach kwiatowych, na których widoczne są otworki pokryte wydzieliną. W uwstecznionym kwiecie tkwi larwa lub poczwarka. Dojrzały osobnik osiąga wymiary 4-5 mm, ma ciało koloru szaro-czarnego, na skrzydłach pokrywowych charakterystycznie układający się pasiasty narys w jaśniejszym odcieniu. Jaja prześwitujące wydłużone, zaokrąglone. Pomarańczowa larwa dochodzi do 5 mm długości, z głową w ciemniejszym kolorze, bez odnóży, sierpowato wygięta. Poczwarka żółtawa, nie zamknięta w kokonie jest wielkości 4 mm. Rocznie zachodzi jedno pokolenie, chrząszcze jako formy zimujące bytują pod korą lub jesiennymi, opadającymi liśćmi. Wiosną jaja są składane do wnętrza pąków, larwa odżywia się elementami kwiecia, dojrzałe osobniki przepoczwarczają się na początku czerwca i żerują na liściach, po czym chowają się do kryjówek i wychodzą w poszukiwaniu zimowisk. Zwalczanie należy przeprowadzać w czasie tworzenia pąków kwiatowych.

Miodówka jabłoniowa

Miodówka jabłoniowa (Psylla mali) to pluskwiak z podrzędu koliszek (Psyllina), niewielki (5 mm długości), zielono-brązowy, latem o jaśniejszym odcieniu, o otworze gębowym zwróconym do tyłu, porusza się skakaniem dzięki dobrze rozwiniętym nogom trzeciej pary, ma tylne skrzydła ułożone dachówkowato, lot umożliwiają mu skrzydła pierwszej pary. Gatunek monofagiczny, odżywia się jednym typem rośliny, której niszczy tkanki przez nakłuwanie (przenosi infekcje wirusowe). Larwy płaskie i żółte, później zielone, długości 2 mm, tworzą skupiska na pąkach, które sklejają wydzieliną. Jaja żółtawe, z jednej strony zwężone, o wymiarach 0, 2 na 0, 4 mm. Rocznie występuje jedno pokolenie, składające jaja jesienią, na gałęziach lub kwiatach, gdzie zimują. Larwy żerują na rozwijających się kwiatach, po kwitnieniu powstają osobniki dorosłe odżywiające się miękiszem liściowym (na dolnej powierzchni). Opryskiwać drzewa trzeba tuż przed rozwijaniem się pąków kwiatowych, po ich zawiązaniu.

Mszyca jabłoniowa

Do pluskwiaków równoskrzydłych zaliczamy mszycę jabłoniową (Aphis pomi), żerującą na jabłoni oraz min. na gruszy, jarzębinie, głogu. Dorosłe owady oblegają pędy i liście, co powoduje ich skręcanie i zahamowanie wzrostu, owoce nie rozwijają się lub są zniekształcone, w odchodach mszyc pasożytują grzyby. Samice dzieworodne nie posiadają skrzydeł, są zielone, wielkości 2, 5 mm, z charakterystycznymi rurkowatymi wypustkami (syfony) i ogonkiem. Samice jesienne, również bezskrzydłe, są mniejsze, żółtawe o odcieniu beżowym. Występują też osobniki uskrzydlone o brązowym tułowiu i zielonym odwłoku. Larwy są zbliżone pokrojem do bezskrzydłych mszyc, jaja nie przekraczające 0, 5 mm są czarne, woskowane. Występuje wiele pokoleń (10-16) w ciągu całego roku. Z zimujących jaj składanych na pędach, odrostach korzeniowych, wykluwają się larwy, powstające samice bezskrzydłe ciągle się namnażają. W maju samice zaopatrzone w skrzydła przenoszą się na inne drzewa, gdzie rodzą larwy (powstają samce). Jesienią zimują zapłodnione jaja. Opryskiwać należy tuż przed rozwijaniem się pąków, a także przed lub po kwitnieniu.

Skorupik Jabłoniowy

Skorupik Jabłoniowy (Lepidosaphes ulmi) również należący do pluskwiaków równoskrzydłych czerwiec (Coccina) z rodziny tarcznikowatych (Diaspididae) jest częstym szkodnikiem jabłoni i innych drzew owocowych a także liściastych. Białawe jaja składane są pod szarymi, masywnymi tarczkami, w kwietniu, na korze drzew, gałęziach, owocach, w kształcie przecinka. Larwy a także dojrzałe osobniki odżywiają się sokami drzewa, co powoduje jego osłabienie i usychanie. Pod podłużnymi tarczkami, wielkości 3-4 mm, znajdują się samice, białe, nie poruszające się. Samce są uskrzydlone (wyraźny dymorfizm płciowy), przemieszczają się na inne drzewa. Jaja także białe, są niewielkie (0, 3 mm długości), wykluwające się larwy są tarczkowate, zaokrąglone, są zaopatrzone w 3 pary nóg, które tracą w miarę wzrostu (również samice). Zachodzi jedno pokolenie rocznie, które składa jaja pod tarczkami, larwy wylęgają się w fazie kwitnienia, mogą się przemieszczać przez 2-3 dni, następnie osiadają i wykształcają tarczkę. Samice uwsteczniają się po złożeniu jaj. Zabiegi chemiczne należy przeprowadzać wiosną.

Pryszczarek jabłoniak

Pryszczarek jabłoniak (Dasyneura mali) należy do muchówek, na jego obecność wskazują zniekształcone liście, podwinięty brzeg, liczne odbarwienia, w środku liści ukryte są larwy pozbawione głowy i odnóży, zmieniające kolor z białego do pomarańczowego. Imago osiąga długość 2 mm, jest zbliżony wyglądem do komara i jest zaopatrzony w długie odnóża. Jaja są podługowate, prześwitujące, wykluwają się z nich biało-pomarańczowe larwy, wielkości 2 mm. Zachodzi kilka pokoleń rocznie, larwy ukryte w kokonach są formami zimującymi, ukrytymi w glebie. Wiosenną porą w czasie tworzenia się ulistnienia dorosłe osobniki składają jaja. Opryskiwać należy w czasie występowania larw, wiosną.