Zagrożenia i choroby lasów
Każdy żywy organizm jest narażony na szkodliwe czynniki zewnętrze, zarówno te chorobotwórcze jak i te zewnętrzne, którymi zazwyczaj jest bezlitosny żywioł. Wyjątkiem nie są lasy a dokładniej roślinność je tworząca. Grzyby pasożytnicze , susze, pożary to tylko część tego z czym lasy muszą zmagać się na co dzień. Czynniki negatywnie oddziaływające na lasy można nazwać stresowymi i klasyfikuje się z uwzględniając cztery punkty a mianowicie:
- Pochodzenia, jako abiotyczne, biotyczne i antropogeniczne (czynniki abiotyczne czyli nieożywione, martwe np. temperatura, światło, wilgotność powietrza i tym podobne; biotyczne to czynniki ożywione. Razem tworzą one ekosystem);
- Długotrwałości oddziaływania, jako chroniczne i okresowe;
- Charakteru oddziaływania, jako fizjologiczne, mechaniczne i chemiczne;
- Roli, jaką odgrywają w procesie chorobowym, jako inicjujące i współuczestniczące.
Zagrożenia abiotyczne to przede wszystkim warunki atmosferyczne, wszelkiego rodzaju anomalie pogodowe, silne wiatry, powodzie, długotrwałe upały a co za nimi idzie też susze. Te ostatnie przez zmiany klimatu niestety w ostatnim czasie najbardziej dają się we znaki. Jako czynnik abiotyczny zaliczamy również właściwości gleby oraz warunki fizjograficzne (ogólne warunki przyrodnicze danego obszaru). Czynniki ożywione (biotyczne) to przede wszystkim owady oraz grzyby pasożytnicze takie jak huba korzeni, opieńki, zgorzele czy pleśnie. W ostatnich latach uaktywniły się nowe gatunki i grzyby, które dotychczas nie przejawiały swojej aktywności. Zwiększył też zasięg ognisk gradacyjnych – stare poszerzyły się a w dodatku powstały nowe. W Polsce najprężniej rozwijającymi się szkodnikami są te liściożerne (brudnica mniszka, borecznik, osnuja gwiaździsta). Jednak zagrożeniem dla terenów leśnych jest również zamieszkująca je zwierzyna a także, co powszechnie wiadomo – ludzie, którzy nie potrafią szanować skarbu jakim jest las. I właśnie człowiek, a właściwie jego działalność jest antropogenicznym zagrożeniem środowiska leśnego. Zanieczyszczenia powietrza, gleb i wód– z tym wszystkim muszą zmierzyć się leśne ekosystemy. Zanieczyszczenia powstają z przemysłu, głównie tego energetycznego. Nie bez znaczenia oczywiście jest transport czy gospodarka komunalna. Kolejnym zagrożeniem dla lasów ze strony ludzi są błędy w prowadzeniu gospodarki leśnej (przykładem może być bardzo schematyczne zadrzewianie miejsc po wycince wcześniejszych gatunków). Kolejnym zagrożeniem z naszej strony są wszechobecne śmieci, na szczęście pojawia się co raz więcej akcji promujących sprzątanie w lasach i nie tylko. Przerażającym jest fakt, iż od najmłodszych lat uczą nas dbania o środowisko, mówią o szkodach jakie może wyrządzić pozostawiona w lesie szklana butelka a pomimo tego dalej, nagminnie wręcz środowisko jest zaśmiecane.
Trwałość lasów jest stale zagrożona, wyżej wymieniona została zaledwie część czynników, które negatywnie wpływają na środowiska leśne. Nasilone oddziaływanie czynników stresowych na las połączone z ograniczoną odpornością całego leśnego ekosystemu może doprowadzić nawet do zamierania całych drzewostanów. Przykładem miejsca, gdzie zaistniała taka sytuacja w części lasów sudeckich gdzie w latach 1980-1991 wycięto około 15000 ha chorych, osłabionych drzew (powodem stanu drzewostanu była długa susza, szkodniki oraz emisje przemysłowe).
Od 1989 roku w Polsce badany i oceniany jest stan lasu. Każdego roku dzięki programowi monitoringu lasu (elementu systemu Krajowego Monitoringu Środowiska) dokonywana jest swojego rodzaju inwentaryzacja lasów o różnych formach własności i ochrony.